1. Jak skutecznie leczyć odleżyny?
2. Jaką bieliznę wybrać dla obłożnie chorego?
3. Jakie opatrunki są odpowiednie w terapii odleżyn?
4. Jak stosować profilaktykę odleżyn?
5. Jak dbać o skórę wokół odleżyn?
6. Jak stosować specjalne plastry w terapii odleżyn?
7. Jakie są przyczyny powstawania odleżyn?
8. Jak pielęgnować chorego z odleżynami?
9. Jak myć obłożnie chorego?
10. Jakie sprzęty są potrzebne przy opiece nad obłożnie chorym?
11. Jak opiekować się nad obłożnie chorym w domu?
12. Jak postępować przy zaparciach u obłożnie chorego?
13. Jak utrzymać higienę osób obłożnie chorych?
Jak myć obłożnie chorego?
Bliscy, którzy podejmują się opieki nad obłożnie chorym członkiem rodziny, nie mogą zapominać, że istotna jest nie tylko pielęgnacja fizyczna, ale również wsparcie psychologiczne. Pielęgniarka środowiskowa powinna pokazać i nauczyć, jak wykonywać kolejne zabiegi. Do najważniejszych dla zdrowia i samopoczucia pacjenta należy niewątpliwe jego codzienna, staranna toaleta. Dzięki niej zachowany zostaje właściwy poziom higieny. W ten sposób pobudza się krążenie krwi i poprawia kondycję skóry. Czynność ta pomaga nawiązać głębszy kontakt z chorym.
Zanim przystąpi się do właściwej toalety, warto się do niej odpowiednio przygotować. W pomieszczeniu, w którym odbędzie się toaleta, trzeba zgromadzić wszystkie, niezbędne do ablucji, przedmioty, żeby proces przebiegał sprawnie i szybko. Temperatura powietrza powinna wynosić nie mniej niż ok. 20 stopni Celsjusza. Należy uważać na przeciągi, ponieważ organizm pacjenta jest osłabiony. Trzeba również zapewnić choremu prywatność – np. przez zamknięcie drzwi do pokoju.
Powinno zaopatrzyć się w 2 gąbki, najlepiej w różnych kolorach – jedną do mycia narządów płciowych, drugą – do reszty ciała. Opiekun musi najpierw umyć ręce i nałożyć rękawiczki. Toaletę należy rozpocząć od mycia zębów. Chory przyjmuje (sam lub z pomocą) pozycję półsiedzącą, z ręcznikiem pod brodą. Jeśli pacjent jest w stanie – może szczotkować zęby samodzielnie. Jeśli nie – wyręcza go opiekun.
Następnie przykrywa się klatkę piersiową pacjenta jednym ręcznikiem, a drugi rozkłada mu pod głową – w ten sposób rozpoczyna się toaleta twarzy i okolic, m.in. uszu i szyi. Kolejne części twarzy należy myć gąbką, wykonując ruchy kołowe. Potem dopiero można skupić się na uszach i szyi. Na koniec trzeba wysuszyć skórę i posmarować usta wazeliną albo maścią witaminową.
Później powinno się przejść do etapu toalety rąk i ramion – kończyny górne układa się na ręczniku. Najpierw myje się ich wierzchnią stronę, a potem podnosi ręce i czyści pozostałe części – szczególnie uważnie pachy.
Podczas toalety klatki piersiowej i brzucha należy starać się jak najmniej odkrywać chorego. Pościel zabezpiecza się ręcznikiem. Odchylając kołdrę, wsuwa się gąbkę z detergentem. Na koniec osusza ciało i usuwa ręcznik. Gdy toalecie poddawana jest kobieta – powinno się sprawdzić, czy pod piersiami nie ma odparzeń. Jeśli są – trzeba stosować odpowiednie maści, kremy lub zasypki na odparzenia.
Nogi najlepiej myć, kiedy zostają zgięte, a pod kolanami leży ręcznik. Nie wolno zapominać o usuwaniu zrogowaciałej skóry z pięt. Następnie należy odwrócić chorego na bok i odkryć mu plecy, a pod korpus podłożyć ręcznik. Po osuszeniu ciała warto użyć oliwki natłuszczającej bądź balsamu.
Toaletę części intymnych rozpoczyna się od odpowiedniego ułożenia nóg – mają być zgięte w kolanach, a stopy opierać się o podłoże. Pod pośladkami powinno się umieścić basen lub podkład jednorazowy. Wykorzystując gąbkę odpowiedniego koloru, najlepiej zacząć mycie od spojenia łonowego, a potem zejść w dół. Po osuszeniu skóry, należy założyć pieluchomajtki (gdy to konieczne) i przewiewną piżamę.
Nie wolno zapominać, że mydło do kąpieli (najlepiej w płynie) powinno mieć pH 5,5 (1), by nie podrażniało skóry. Między kolejnymi toaletami warto stosować nowoczesne opatrunki, które pomagają unikać bolesnych odleżyn lub hamują ich rozwój. W początkowych stadiach pomocne bywają hydrokoloidy (2) (np. Granuflex), które przyspieszają procesy gojenia się powierzchownych zmian skórnych, chronią przed zainfekowaniem rany i utrzymują w niej wilgotne środowisko. Z powodzeniem wykorzystuje się też opatrunki piankowe (np. Aquacel Foam i Aquacel Ag Foam), które aktywizują regenerację uszkodzonych komórek i są bezpieczne dla skóry (nie wywołują alergii). Najważniejsza w zapobieganiu owrzodzeniom jest profilaktyka (w tym właściwa, codzienna toaleta), która pozwala zaoszczędzić pacjentowi wiele bólu.
Źródło ogólne:
Piotra Krakowiak, Aleksandra Modlińska, Józef Binnebesel, Podręcznik koordynatora wolontariatu hospicyjnego, Via Medica, Gdańsk 2008, s.134-169
1. Zbarańska K., Odleżyny – patogeneza, profilaktyka i leczenie, Nowa Medycyna
2003, s.6
2. Petkow L., Górkiewicz-Petkow A., Nowoczesne opatrunki w leczeniu przewlekłych ran i owrzodzeń podudzi ze szczególnym uwzględnieniem opatrunków hydrokoloidowych, Przegląd Flebologiczny 2002, 10(4), s. 101-105