1. Jak skutecznie leczyć odleżyny?
2. Jaką bieliznę wybrać dla obłożnie chorego?
3. Jakie opatrunki są odpowiednie w terapii odleżyn?
4. Jak stosować profilaktykę odleżyn?
5. Jak dbać o skórę wokół odleżyn?
6. Jak stosować specjalne plastry w terapii odleżyn?
7. Jakie są przyczyny powstawania odleżyn?
8. Jak pielęgnować chorego z odleżynami?
9. Jak myć obłożnie chorego?
10. Jakie sprzęty są potrzebne przy opiece nad obłożnie chorym?
11. Jak opiekować się nad obłożnie chorym w domu?
12. Jak postępować przy zaparciach u obłożnie chorego?
13. Jak utrzymać higienę osób obłożnie chorych?
Jak postępować przy zaparciach u obłożnie chorego?
Chorzy przykuci do łóżka, a także ludzie w podeszłym wieku, których poruszanie się, z różnych przyczyn, bywa ograniczone, niezwykle często skarżą się na problemy z oddawaniem stolca. O zaparciu można mówić, gdy dłuższe wizyty w toalecie zdarzają się rzadziej niż 3 razy na tydzień (1). Zwykle – wraz z nimi – występują też inne, nieprzyjemne dolegliwości. Pacjent cierpi dodatkowo z powodu wzdęć, uczucia pełności, wciąż mu się odbija, ma niesmak w ustach, a nawet narzeka na ból głowy. Żeby wyeliminować kłopot z wypróżnianiem i zapobiegać mu na przyszłość, należy zastanowić się, co go wywołuje.
Najczęściej powodem zaparć bywa źle skomponowany jadłospis chorego – za ubogi w niezbędny do prawidłowej pracy jelit błonnik. Jednak w pewnych przypadkach trudność w oddawaniu stolca świadczyć może o poważnych schorzeniach, m.in. o nowotworze lub zapaleniu jelita grubego, kamieniach kałowych czy tzw. schorzeniu Leśniowskiego-Crohna, któremu towarzyszy zwężenie jelit. Czasem to przypadłość, która pojawia się wraz z inną chorobą: ogólnoustrojową (np. cukrzycą) albo układu nerwowego (choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane). Pacjent przykuty do łóżka zwykle zażywa wiele leków, a te niejednokrotnie przyczyniają się do kłopotów z wypróżnianiem (szczególnie środki uspokajające, przeciwpadaczkowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne). Zaparcia wywołuje nawet zbyt duża ilość soli mineralnych w codziennej diecie (wapnia i żelaza) oraz zbyt częste przyjmowanie leków przeczyszczających. Pracę jelit znacznie utrudnia brak ruchu i siedzący lub „leżący” tryb życia (2).
Istnieje kilka skutecznych metod na zaparcia, które można stosować u obłożnie chorych. Wszystkie posiłki przygotowywane dla pacjenta muszą być podawane regularnie, w małych porcjach, ale często (najlepiej co 3-4 godziny). Zawarte w nich substancje odżywcze trzeba odpowiednio skomponować. Potrawy powinny zawierać sporo błonnika, a więc nie wolno zapominać o warzywach i owocach. Ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu – chory powinien przyjmować minimum 2 litry płynów na dobę. Woda niegazowana sprawia, że stolec staje się luźny, soki również ułatwiają jego oddawanie – zwłaszcza marchwiowe, pomidorowe, buraczane i przeciery owocowe (np. z jabłek lub pomarańczy). Nie należy podawać warzyw, które są odpowiedzialne za wzdęcia (groch, fasola, kapusta). Warto unikać w diecie chorego ciężkostrawnych dań, szczególnie smażonych. Dobrze przygotowywać posiłki gotowane na parze, ewentualnie zapiekane w folii. Śniadaniowe płatki zbożowe także przyniosą ulgę pacjentowi z zaparciami, ponieważ wpływają korzystnie na perystaltykę jelit (podobnie jak śliwki suszone). Regularnym wypróżnieniom sprzyjają bakterie probiotyczne (obecne m.in. w jogurtach naturalnych i kefirach). Pomoże też picie na czczo łyżki miodu rozpuszczonej w pół szklanki wody, a wieczorem – naparu z siemienia lnianego.
Odpowiednio zbilansowana dieta i zdrowe posiłki (najlepiej w formie półpłynnej) skutecznie zapobiegną zaparciom. W ten sposób zmniejszą cierpienie pacjenta, który na co dzień zmaga się z wieloma problemami, np. z początkami odleżyn, które powstają pod wpływem długotrwałego ucisku. Rozwojowi drobnych ran efektywnie przeciwdziałają hydrokoloidy (3) (np. Granuflex), które zabezpieczają też przed infekcją i przyspieszają proces odnowy uszkodzonych komórek. Jeśli do zabiegów pielęgnacyjnych doda się jeszcze dobrze skomponowany jadłospis – życie zarówno chorego obłożnie, jak i jego opiekunów stanie się odrobinę łatwiejsze.
1. Szczeklik A., Gajewski P. (red.), Choroby wewnętrzne: kompendium medycyny praktycznej, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, s. 100
2. Sonnenberg A., Koch TR., Epidemiology of constipation in the United States, Diseases of the Colon & Rectum 1989, s. 1–8
3. Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Zielonej Górze, http://www.oipip.zgora.pl/pdf/sztuka-pielegnowania-03.pdf, s.13, dostęp: 2.06.2015