1. Jak skutecznie leczyć odleżyny?
2. Jaką bieliznę wybrać dla obłożnie chorego?
3. Jakie opatrunki są odpowiednie w terapii odleżyn?
4. Jak stosować profilaktykę odleżyn?
5. Jak dbać o skórę wokół odleżyn?
6. Jak stosować specjalne plastry w terapii odleżyn?
7. Jakie są przyczyny powstawania odleżyn?
8. Jak pielęgnować chorego z odleżynami?
9. Jak myć obłożnie chorego?
10. Jakie sprzęty są potrzebne przy opiece nad obłożnie chorym?
11. Jak opiekować się nad obłożnie chorym w domu?
12. Jak postępować przy zaparciach u obłożnie chorego?
13. Jak utrzymać higienę osób obłożnie chorych?
Jakie sprzęty są potrzebne przy opiece nad obłożnie chorym?
Opieka nad chorym przewlekle członkiem rodziny, który został unieruchomiony w łóżku, nie jest zadaniem łatwym. Zwykle wiąże się z całkowitym przeorganizowaniem codziennych czynności. Jednak istnieje co najmniej kilka specjalistycznych sprzętów i rozwiązań, które pomogą przezwyciężyć trudności i stworzyć odpowiednie warunki do prowadzenia szpitalu w domu.
Jednym z najważniejszych urządzeń dla chorego obłożnie i jego opiekuna jest odpowiednio dostosowane łóżko, które można kupić w sklepach z artykułami rehabilitacyjnymi albo wypożyczyć. Warto też postarać się o dofinansowanie z NFZ, które w części lub w całości zrekompensuje poniesione nakłady. Gdy jednak – z rożnych przyczyn – ani nabytek, ani wypożyczenie nie mogą być brane pod uwagę, należy przygotować do nowej roli domowy tapczan lub łóżko. Powinno się zwiększyć jego wysokość do ok. 70 cm, stawiając pod nóżki klocki o odpowiednich gabarytach. Dzięki temu pacjentowi będzie łatwiej się podnieść (jeśli może od czasu do czasu opuszczać łóżko). Opiekun zaś sprawniej wykona codzienne zabiegi, np. nałoży opatrunki antybakteryjne ze srebrem jonowym (1) (Aquacel Ag Extra i Aquacel Ag Foam) na tworzące się pod wpływem ucisku zmiany skórne. Są bardzo skuteczne: przynoszą ulgę , uwalniają tylko niezbędną, bezpieczną ilość srebra, poza tym stanowią barierę ochronną przed drobnoustrojami i bakteriami z zewnątrz.
Kolejny ważny element wyposażenia pokoju pacjenta stanowi materac przeciwodleżynowy. Pomaga uniknąć niebezpiecznych odleżyn, które choremu przysparzają wiele cierpienia. Profesjonalne produkty znoszą miejscowy ucisk na tkanki np. przez ciągłą zmianę punktów podparcia (cecha materaców zmiennociśnieniowych). Do opieki krótkoterminowej na ogół wykorzystuje się materace bąbelkowe i piankowe. Gdy chory unieruchomiony został na dłużej (więcej niż miesiąc), lub jeśli już wystąpiły objawy odleżyn, używa się tzw. materaców rurowych. Podzielono je na specjalne komory, do których nieustannie wtłacza się i odpompowuje powietrze. W ten sposób punkty nacisku na skórę ulegają rotacji (2).
Znaczenie ma też pościel na łóżku chorego, w tym prześcieradło. Nie powinny znaleźć się na nim jakiekolwiek zagniecenia, trzeba je naciągnąć tak, by tworzyło gładką powierzchnię. Najmniejsza fałdka może skończyć się ranami na skórze i bólem pacjenta. Należy zapewnić choremu odpowiednią liczbę poduszek (zgodnie z jego zapotrzebowaniem i uwagami lekarza). Warto co pewien czas podłożyć pod zgięte kolana koc lub ręcznik, najlepiej zwinięte w rulon. Profesjonalny sprzęt tego rodzaju również można nabyć w sklepach z wyposażeniem rehabilitacyjnym, podobnie jak krążki przeciwodleżynowe np. pod głowę, pośladki i biodra, a także wałki, półwałki i poduszki pod nogi. Wszystkie zmniejszają ucisk na poszczególne części ciała i pozwalają skutecznie zapobiegać odleżynom. W codziennej kąpieli pomogą specjalne, podnoszone wanny, medyczne baseny albo miski do mycia głowy (3).
Warto zorganizować choremu przestrzeń wokół łóżka tak, by czuł się częścią rodziny i by sprzęty odzwierciedlały jego życzenia – również te niewypowiedziane. Jeśli przed chorobą pacjent prowadził aktywny, towarzyski tryb życia, można położyć mu pod ręką telefon lub laptop z dostępem do Internetu (gdy jest w stanie z nich korzystać). Jeżeli to osoba rodzinna – powinno się zapewnić jej stały kontakt z domownikami i branie udziału w codziennych wydarzeniach – wystarczą uchylone drzwi do pokoju i mały dzwoneczek przy łóżku, dzięki któremu łatwo przywoła kogoś bliskiego. Skoro pacjent lubi czytać, należy zaopatrzyć go w pulpit, który podtrzyma ciężką książkę albo niewygodną gazetę (4).
Jeśli najbliższe otoczenie chorego nie stanie się barierą ani murem oddzielającym go od świata, z pewnością choć w części ukoi to jego cierpienia. Wizyty przyjaciół i rozmowy z rodziną sprawią, że choroba stanie się mniej dotkliwa.
1. Szpital Wojewódzki im. Papieża Jana Pawła II w Zamościu, http://www.szpital.zam.pl/dokumenty/Informator_odlezyny.pdf, s. 9, dostęp: 1.06.2015
2. Józef Bogusz (red.), Encyklopedia dla pielęgniarek, PZWL, Warszawa 1990, s. 358-363
3. Jw.
4. Mateusz Wiliński, Modele niepełnosprawności: indywidualny – funkcjonalny – społeczny, w: Diagnoza potrzeb i modele pomocy dla osób z ograniczeniami sprawności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2010, s. 121-127