Zespół stopy cukrzycowej, czyli niezwykle niebezpieczne powikłanie cukrzycy, może skończyć się nawet amputacją kończyny. Dlatego tak istotna jest właściwa pielęgnacja stóp cukrzyka. O czym chorzy na cukrzycę muszą pamiętać, by ustrzec się rozwoju groźnego schorzenia?
Dokładna, codzienna obserwacja stóp
Zespół stopy cukrzycowej (ZSC) to niebezpieczne następstwo źle leczonej lub niepoddanej terapii cukrzycy, któremu można jednak zapobiegać. Każda osoba chora na cukrzycę powinna codziennie dokładnie oglądać skórę na obu stopach. Nie można przeoczyć choćby niewielkiego zranienia lub przesuszenia ciała w tym obszarze i – gdy się pojawią – trzeba natychmiast udać się do specjalisty.
Podczas starannej obserwacji stóp należy zwracać uwagę na wszelkie pęknięcia skóry, zadrapania, a nawet stwardnienia i nagniotki. Nie wolno ignorować łagodnych objawów stanu zapalnego – drobnych obrzęków czy zaczerwienień. Trzeba szczególnie troszczyć się o higienę stóp – mają być czyste i, co równie ważne, suche. Diabetycy powinni nosić skarpety, rajstopy i pończochy z naturalnych włókien i, oczywiście, zmieniać te części garderoby codziennie. Nie mogą zapominać o odpowiednim obuwiu: właściwie dopasowanym, miękkim i wygodnym. Panie muszą całkowicie zrezygnować ze szpilek, które stanowią znaczne obciążenie dla stóp.
Wszystkie zabiegi na stopach – m.in. leczenie otarć (także niedużych), wrastających paznokci i pękających pięt – trzeba powierzyć specjaliście. Należy unikać długiego moczenia stóp i chodzenia boso. I najważniejsze – dbać o utrzymanie właściwego poziomu cukru we krwi i przestrzegać terminów kontroli u lekarza.
Dobroczynne opatrunki
Gdy pojawią się rany, w pielęgnacji stopy cukrzycowej skuteczne okazują się specjalistyczne opatrunki. W ranach zainfekowanych stosuje się np. opatrunki ze srebrem, o działaniu bakteriobójczym. Opatrunki hydrowłókniste pomagają oczyszczać ranę z martwej tkanki oraz przyspieszają gojenie się. Przynoszą też ulgę w bólu. Opatrunki alginianowe powstają ze sprasowanych włókien wodorostów – wykorzystuje się je przede wszystkim w leczeniu ran płytkich, które krwawią. Natomiast na rany płytkie, ale jałowe poleca się opatrunki piankowe. Jednak nie wolno zaniedbać konsultacji z lekarzem – tylko specjalista może właściwie ocenić ranę i dobrać do niej odpowiedni rodzaj opatrunku.
Korzystny wpływ aktywności fizycznej
Chorzy na cukrzycę, by ustrzec się objawów zespołu stopy cukrzycowej (ZSC), nie mogą zapominać o codziennej dawce ruchu. Najlepiej systematycznie chodzić na spacery, trwające co najmniej godzinę dziennie. Należy gimnastykować stopy, aby pobudzić krążenie. Siedząc (ale nie opierając pleców), można stopami zataczać w powietrzu nieduże koła. W ten nieskomplikowany sposób wzmacniają się też mięśnie stóp. Warto ćwiczyć podkurczanie i wyprostowywanie palców, a następnie podnoszenie i upuszczanie chusteczki lub długopisu z podłogi – używając tylko palców stóp.
Dobrze chodzić po domu na palcach, napinając jednocześnie mięśnie łydek. Należy uważać, by nie zmęczyć nadmiernie nóg. Warto zapytać lekarza prowadzącego lub fizjoterapeuty, które ćwiczenia najlepiej zapobiegną schorzeniu lub spowolnią jego rozwój. Specjalista podpowie też, jak często trzeba je wykonywać i ile powinny trwać.
Chorzy na cukrzycę muszą co najmniej raz w roku zgłaszać się do lekarza na badanie stóp. Specjalista obejrzy je, sprawdzi poziom czucia i za pomocą badania dopplerowskiego oceni krążenie krwi w stopach.
Jeśli, mimo zabiegów profilaktycznych i przestrzegania zaleceń lekarza, na stopie pojawią się rany, trzeba bezzwłocznie poddać się odpowiedniemu leczeniu.