Istnieją różne rodzaje opatrunków na odleżyny, a wiedza na temat ich właściwości pomaga idealnie dopasować opatrunek do typu rany. Opatrunki przeciwodleżynowe należy dobrać zgodnie ze stopniem zaawansowania odleżyny, umiejscowieniem, obecnością wysięku, infekcji czy martwicy. Oto kilka informacji na temat nowoczesnych opatrunków.
Czym cechuje się idealny opatrunek na odleżyny?
Liczne rodzaje opatrunków na rany zostały stworzone po to, aby móc dopasować je indywidualnie do potrzeb danego pacjenta. Opatrunki nowej generacji mogą skrócić czas leczenia oraz ułatwić pielęgnację. Ważne jednak, aby optymalnie je dobrać. Należy więc zwrócić uwagę, aby opatrunki:
– były dostosowane do dna rany i zapewniły jej właściwe, wilgotne środowisko,
– chroniły ranę przed urazami mechanicznymi oraz drobnoustrojami,
– umożliwiały bezbolesne usuwanie, były łatwe w użyciu,
– cechowały się chłonnością, umożliwiającą kontrolę wysięku,
– były ekonomiczne w stosowaniu,
– spełniały dodatkowe funkcje: wspomagały walkę z infekcją i ograniczały ryzyko wtórnego zakażenia, niwelowały substancje toksyczne, utrzymywały stałą temperaturę i higienę. (1)
Opatrunki – rodzaje
Dobór opatrunku musi być uzależniony od rodzaju rany i stopnia odleżyny (w jego ustaleniu pomocna jest skala Torrance’a, skala NPUAP lub EPUAP). Po zakwalifikowaniu rany można dobrać opatrunek. Do obecnie stosowanych należą:
– półprzepuszczalne błony poliuretanowe – są polecane do stosowania profilaktycznego lub na płaskie odleżyny bez wysięku lub z bardzo niewielkim wysiękiem; nie przepuszczają wody i bakterii oraz pozwalają na swobodne parowanie z powierzchni rany,
– opatrunki hydrokoloidowe – mogą mieć postać płytek lub pasty, służą do leczenia ran z umiarkowanym lub dużym wysiękiem; dostępne są opatrunki jednowarstwowe (warstwa przylega do rany i kontroluje wysięk) oraz dwuwarstwowe, które posiadają dodatkową warstwę zewnętrzną, chroniącą przed kontaktem z moczem, kałem czy bakteriami,
– opatrunki hydrofiber – przeznaczone do stosowania na rany z dużym wysiękiem, a ich dodatkową zaletą jest niszczenie chorobotwórczych bakterii, w związku z czym znacznie zmniejszają ryzyko infekcji,
– opatrunki hydrożelowe – wykorzystywane są w leczeniu ran z czarną martwicą, mają właściwości oczyszczające i pochłaniające wysięk, przyspieszają także proces ziarninowania,
– dekstranomery – polecane do ran zakażonych, z dużą ilością wydzieliny, martwicą, występują w formie proszku lub aerozolu,
– opatrunki poliuretanowe – występują w postaci płytek, gąbek lub pianki i są zdolne usuwać miękkie tkanki martwicze,
– opatrunki alginianowe – dobrze radzą sobie w pielęgnacji ran z wysiękiem i krwią,
– opatrunki złożone – zawierają w składzie aktywowane związki chemiczne, np. węgiel, skuteczne są także opatrunki określane potocznie jako plastry na odleżyny ze srebrem; mają działanie bakteriobójcze, kontrolują wysięk i nieprzyjemny zapach.(2)
Specjalistyczne opatrunki lub jak to się potocznie mówi plastry na odleżyny, opatrunki w formie pianek lub past – wszystkie mają za zadanie stworzyć optymalne warunki leczenia rany. Dzięki postępowi medycyny dziś można zmniejszyć ryzyko powstania groźnych odleżyn oraz zapobiec powikłaniom związanym z tymi, które już zdołały się rozwinąć.
1. Budynek M. Opatrunki w leczeniu odleżyn, Info Ranek, nr 1 (15), 2012, s.4-5
2. Leczymy bezpiecznie i nowocześnie. Informator dla pacjentów z odleżynami oraz ich rodzin/opiekunów, Zespół ds. Profilaktyki i Leczenia Odleżyn w Oddziale Neurologicznym, Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Papieża Jana Pawła II w Zamościu, s. 9-21