Opieka nad obłożnie chorym w domu wiąże się z zapewnianiem mu komfortowych warunków i prowadzeniem działań profilaktycznych, ograniczających ryzyko rozwoju odleżyn. Chory w łóżku często wymaga opieki całego zespołu, złożonego z najbliższych mu osób oraz profesjonalistów – pielęgniarki, lekarza czy rehabilitanta. Oto podstawowe zasady niesienia pomocy podopiecznemu.
Istnieją różne rodzaje opatrunków na odleżyny, a wiedza na temat ich właściwości pomaga idealnie dopasować opatrunek do typu rany. Opatrunki przeciwodleżynowe należy dobrać zgodnie ze stopniem zaawansowania odleżyny, umiejscowieniem, obecnością wysięku, infekcji czy martwicy. Oto kilka informacji na temat nowoczesnych opatrunków.
Proces pielęgnowania odleżyn jest złożony i powinien być dostosowany indywidualnie do każdego pacjenta, rany różnią się bowiem stopniem zaawansowania czy lokalizacją. Obecnie z powodzeniem stosowane są nowoczesne opatrunki na odleżyny – w jaki sposób je dobierać oraz na czym polega ich skuteczność?
Jak leczyć odleżyny na kości ogonowej, łopatkach, łokciach, piętach czy innych miejscach ciała, w obrębie których zazwyczaj powstają rany? Oto krótki przewodnik dla opiekunów obłożnie chorych lub niepełnosprawnych osób, który podpowie jak zmniejszyć ryzyko rozwoju ran i leczyć te, które pomimo działań profilaktycznych zdążyły się rozwinąć.
Początki miażdżycy zwykle przebiegają niepostrzeżenie – jest to szczególnie podstępna choroba. Chorzy łatwiej się męczą, skarżą na ból nóg, problemy z pamięcią lub koncentracją. Skutki arteriosklerozy bywają wyjątkowo niebezpieczne, zwłaszcza gdy zaniedba się schorzenie, zignoruje niepokojące objawy i nie podda leczeniu. Groźne oblicze miażdżycy Postępujące zmiany miażdżycowe, jeśli nie zostaną poddane terapii i wymkną się spod kontroli, mogą doprowadzić do fatalnego zakończenia. Chorym z zaawansowaną chorobą grozi zawał mięśnia sercowego i udar mózgu. Zmiany mogą dotyczyć także kończyn dolnych, prowadząc do choroby niedokrwiennej, powstania owrzodzenia, a nawet, choć to ostateczność, do amputacji kończyny dolnej. Praca wszystkich narządów organizmu zależy od życiodajnej krwi, która dzięki sieci naczyń krwionośnych, dopływa do tkanek, odżywia je i dotlenia. Zdrowe tętnice są gładkie i elastyczne, nieustannie kurczą się i rozkurczają, umożliwiając swobodne krążenie krwi. Jeśli we krwi krąży zbyt wiele cholesterolu, zwłaszcza lipoprotein o niskiej gęstości (LDL), ich cząsteczki odkładają się w ścianach tętnic, tworząc tzw. złogi cholesterolowe. Blaszka miażdżycowa prowadzi do zwężania i usztywniania naczyń – w rezultacie rozwija się miażdżyca. Zmiany najczęściej obejmują tętnice wieńcowe serca, arterie szyjne …
Długotrwałe unieruchomienie i konieczność leżenia w łóżku negatywnie wpływają na kondycję chorego. Zanikają mięśnie, pojawiają się odleżyny, organizm jest osłabiony i łatwo ulega różnym infekcjom. Zwiększa się ryzyko zachorowania na zapalenie płuc, zatorowość płucną, często nasila się osteoporoza. Jak dbać o chorego w domu, by w tych warunkach zachował jak najlepszą, możliwą formę i sprawność? Jeśli istnieje możliwość poprawy sprawności i ruchliwości pacjenta, a równocześnie nie ma przeciwwskazań, to należy rozpocząć działania rehabilitacyjne najszybciej jak to możliwe. Stosuje się kilka rodzajów pobudzania do aktywności i zmniejszania ryzyka wystąpienia odleżyn. Są to m.in.: cały zakres ćwiczeń aktywnych i biernych, pionizowanie, uruchamianie, fizykoterapia, trening fizyczny, ćwiczenia z obciążeniem, itp. Programy powinny być zindywidualizowane dla każdego pacjenta, przy czym dla większości osób właściwym celem programu rehabilitacyjnego jest utrzymywanie aktualnego poziomu sprawności oraz zakresu ruchów. Ćwiczenia i wietrzenie pomieszczeń Po myciu chorego, jego ciało można oklepywać dłonią zwiniętą w „łódeczkę”, co poprawia ukrwienie skóry[1]. Aktywność ruchowa pozwala uniknąć przykurczy mięśniowych i stawowych. Gimnastyka bierna, którą stosują fizjoterapeuci, przeciwdziała m.in. powstawaniu skrzeplin w kończynach dolnych, przykurczom i pomaga zachować odpowiednią …
Trzeba pamiętać, że powstawaniu odleżyn sprzyja niewłaściwa masa ciała – wychudzenie, ogólne wyniszczenie (brak wystarczającej ilości tkanki tłuszczowej powoduje wzrost nacisku powierzchniowego na skórę) lub znaczna nadwaga, otyłość (zwiększa nacisk w tych miejscach, gdzie kość blisko sąsiaduje ze skórą), niedobory witamin (B12, C), niedobór białka, zaburzenia gospodarki elektrolitowej (sód, potas), makro- i mikroelementów (Fe, Zn), konieczność nieustannego żywienia pozajelitowego lub przez zgłębnik. Prawidłowe żywienie człowieka polega na systematycznym dostarczaniu organizmowi potrzebnych składników odżywczych w postaci odpowiednio zaplanowanych i prawidłowo przyrządzonych posiłków. Białko to podstawowy materiał budulcowy. Zapotrzebowanie na białko człowieka dorosłego (ważącego ok. 70 kg)wynosi przeciętnie około 70g dziennie. Odpowiednia podaż białka, witamin i soli mineralnych, kalorii i płynów zapobiegnie wystąpieniu ujemnego bilansu azotowego, osłabieniu oraz odwodnieniu. Cynk jest niezbędny do syntezy białek i procesów naprawczych, ale należy go podawać jedynie osobom z potwierdzonym niedoborem, podobnie jak żelazo. Witamina C jest niezbędna do syntezy kolagenu i należy ją podawać w ilościach przekraczających podstawowe zapotrzebowanie. Witamina C, podana w łącznej ilości 1g. na dobę przyspiesza gojenie. Chorzy z odleżynami powinni otrzymywać wszystkie witaminy (witaminę A- chroniącą …
W rozwoju odleżyn niezwykle ważną rolę odgrywa stan skóry. Stanowi ona najlepszą naturalną barierę ochronną przed drobnoustrojami, zapobiega również rozwojowi bakterii. Aby zapobiec powstaniu odleżyn, kontroluj skórę pacjenta przynajmniej raz dziennie, ze szczególnym zwróceniem uwagi na uwypuklenia kostne (głównie okolica krzyżowa, kończyny – łokcie, pięty). Jeśli masz ograniczoną widoczność to używaj lusterka lub pomocy drugiej osoby. Optymalnie jest gdy odbywa się to w czasie wykonywania zabiegów higienicznych oraz przy zmianie ułożenia chorego. Zwracaj uwagę na: zabarwienie, zranienia, zadrapania, otarcia, temperaturę, wilgotność, napięcie i obrzęki, zawartość podściółki tłuszczowej, blizny i odparzenia (okolica pachwin, pach, u kobiet również okolica pod piersiami). unikaj skaleczeń i uderzeń Higiena to podstawa! Toaleta całego ciała jest nieodzownym elementem zapobiegania odleżynom. Dla uzyskania najlepszych wyników, skóra powinna być oczyszczana przynajmniej raz dziennie lub zaraz po zabrudzeniu. Podczas oczyszczania należy zadbać o minimalizowanie siły i tarcia, któremu poddawana jest skóra. Jeśli nietrzymanie moczu lub kału powoduje dodatkowe zanieczyszczenia, skóra powinna być oczyszczana tak szybko, jak to możliwe, by ograniczyć podrażnienia chemiczne. Narażenie skóry na wilgoć w związku z nietrzymaniem moczu i stolca można …
Rozwojowi odleżyn można zapobiegać. Znajomość przyczyn powstawania odleżyn i zapobieganie im to podstawa skutecznej profilaktyki. Najczęstszym i najważniejszym czynnikiem wywołującym odleżyny jest długotrwały ucisk na skórę i tkankę podskórną. Z powodu pogorszenia mikrokrążenia następuje zamknięcie światła naczyń krwionośnych, niedokrwienie tkanek, zwolnienie przemiany komórkowej, a w efekcie śmierć komórki, obumieranie tkanek i powstanie odleżyny. Rada 1. Częsta zmiana pozycji oraz poruszanie się są podstawą zmniejszania ryzyka odleżyn Przy zmianie pozycji ciała odciążaj miejsce narażone na ucisk i zmienione chorobowo. Musisz regularnie przestrzegać zmiany pozycji ciała, przynajmniej co 2 godz., uwzględniając ułożenia na obu bokach, plecach i brzuchu. Pamiętaj zawsze o stabilizacji pozycji poprzez zastosowanie klinów podporowych lub specjalnych poduszek. Pamiętaj, że najbardziej niebezpieczne dla chorego, z punktu widzenia zagrożenia powstaniem odleżyn, jest ułożenie w pozycji półleżącej lub półsiedzącej. Pozycja ta sprzyja ześlizgiwaniu się, a pacjent stara się temu zapobiec przez zapieranie się piętami o podłoże. Może to spowodować powstanie odleżyn nie tylko na piętach, ale także w okolicy kości krzyżowej, ogonowej i w rzucie guzów kulszowych. Jeśli jednak dojdzie już do powstania odleżyny, to podstawową zasadą …
Domowa opieka nad obłożnie chorym nierzadko okazuje się trudna i wymagająca. Jednym z najważniejszych aspektów codziennej troski jest zapobieganie odleżynom – zaniedbanie ich może prowadzić do obumarcia głęboko położonych tkanek, zakażeń bateryjnych, a nawet śmierci. Pielęgnację z pewnością ułatwią odpowiednie łóżko i materac – oto kilka porad, jak je wybrać. Komfort dla chorego, wygoda dla opiekuna Łóżko dla obłożnie chorego powinno być wyposażone w leże o wymiarach około 190-210 cm długości i 90 cm szerokości, podobnie jak łóżka szpitalne. Takie wymiary z jednej strony są wygodne dla leżącego, z drugiej – ułatwiają niezbędne czynności pielęgnacyjne. Standardowe wyposażenie modeli rehabilitacyjnych obejmuje zazwyczaj wysięgnik z uchwytem, ruchome barierki czy regulowany zagłówek. Nowoczesne łóżka mają możliwość regulacji oraz sterowanego podnoszenia i opuszczania, co znacznie ułatwia wstawanie lub siadanie. Dodatkową zaletą takiego modelu jest łatwość w utrzymaniu higieny. Łóżko dla obłożnie chorego powinno być także wyposażone w kółka umożliwiające jego przemieszczanie. Dobry materac – czyli jaki? Specjalistyczny materac przeciwodleżynowy ma za zadanie zapobiegać długotrwałemu uciskowi w jednym miejscu i usprawniać wentylację, gdyż zbyt duża wilgotność należy do głównych czynników …